I le 2018, na faavaeina ai e le Iunivesite o Texas Tech le Kolisi oFoma'i ManuE auauna atu foma'i i nu'u i tua ma itumalo i Texas ma Niu Mekisiko fa'atasi ai ma auaunaga foma'i manu e le lava auaunaga.
O le Aso Sa nei, e to’a 61 tamaiti a’oga o le tausaga muamua o le a maua le ulua’i tikeri o le Foma’i Fa’afoma’i Manu na tu’uina atu e le Iunivesite o Texas Tech, ma o le 95 pasene o i latou o le a fa’au’u e fa’atumuina lena mana’oga. O le mea moni, e toetoe lava o le afa o le au fa’au’u ua galulue i galuega e fa’atumuina ai le to’aitiiti o foma’i manu i sisifo o le Interstate 35.
“E matuā tāua tele lava le galulue o nei tamaiti aʻoga i se nofoaga e manaʻomia ai togafitiga faafomaʻi manu mo se taimi umi,” o le saunoaga lea a Dr. Britt Conklin, o le sui tiakono mo polokalame faafomaʻi. “E sili atu ona faamalieina lena mea nai lo na o le faia o ni tamaiti aʻoga tetele i luga o se laina faʻapotopotoga. O loʻo matou tuʻuina nei tagata faʻauʻu i tulaga e manaʻomia ai i latou.”
Na taitaia e Conklin se 'au e atiina ae se tausaga fa'aklinikal e ese mai le falema'i a'oa'o masani e fa'aaogaina e isi a'oga foma'i manu. E amata atu ia Me 2024, o le a fa'amae'a e tamaiti a'oga ni galuega fa'ata'ita'i e 10 e fa vaiaso le umi fa'atasi ai ma pa'aga fa'ata'ita'i e silia ma le 125 i Texas ma Niu Mekisiko atoa.
O le iʻuga, e toetoe lava 70% o ē ua faʻauʻu e faʻafaigaluegaina e a latou paʻaga faigaluega ma feutagaʻi mo se totogi maualuga atu i le aso muamua o le galuega.
“O le a vave ona latou faʻaopoopoina le taua, o lea ua ou matuā fiafia lava e vaʻai atu o loʻo taulimaina lelei i latou i le faiga o le faʻafaigaluegaina ma le faʻalauiloaina,” o le tala lea a Conklin. “O tomai faʻapitoa ma fesootaʻiga a tamaiti aʻoga uma na sili atu nai lo mea na faʻamoemoeina. O a matou paʻaga faigaluega faʻataʻitaʻi sa sailia ni ituaiga oloa eseese, ma o le mea tonu lava lea matou te tuʻuina atu - aemaise lava i nuʻu i tua ma itumalo. O la latou tali mai sa matuā naunau lava, ma latou te faʻamoemoe e vaʻai i nisi oloa faʻapenei a o matou faʻaauau pea ona alualu i luma.”
O Elizabeth Peterson o le a galue i le Hereford Veterinary Clinic, lea na ia faamatalaina o le “nofoaga atoatoa” mo i latou o loo vaavaai e galulue i fomai manu i nofoaga e tausi ai manu.
“O la’u sini o se foma’i manu o le fa’aali atu lea i vaega uma o le pisinisi le auala e mafai ai ona tatou galulue fa’atasi aua e tasi lava le tatou sini,” o lana tala lea. “I le Texas Panhandle, e sili atu le to’atele o le lafu povi nai lo le faitau aofa’i o tagata, ma ou te fa’amoemoe e fa’aaoga lo’u poto masani muamua i le pisinisi o le teuina o povi e fesoasoani ai e fa’afeso’ota’i le va i le va o foma’i manu, tausi povi ma i latou e ona le lafu manu a’o o’u fa’aaluina le tele o le taimi iinei.”
O loʻo fuafua Peterson e auai i suʻesuʻega i le tele e mafai ai ma galulue faʻatasi ma le Texas Livestock Feeders Association ma le Animal Health Commission. O le a avea foʻi o ia ma faufautua i tamaiti aʻoga fomaʻi manu ma o se paʻaga faʻapitoa.
O ia o se tasi o le toatele o tamaiti aoga tausaga fa ua maua le avanoa e faaaoga ai le Nofoaga Autu mo le Aoaoina Atu o le Falemai Manu o Hereford. Na faavaeina le nofoaga autu e tuuina atu ai i tamaiti aoga fomai manu tausaga fa ni faataitaiga moni o manu e 'ai a'o vaavaaia pea e le au faiaoga. O le avanoa e aoao ai tamaiti aoga e pei o Dr Peterson o le a avea ma se aafiaga tauia mo ia.
“O le mea moni na faamuamua e Texas Tech tamaiti aʻoga e toe foaʻi atu i le alalafaga sa matuā tāua tele,” o lana tala lea. “Na latou filifilia tamaiti aʻoga e pei o aʻu o ē na tuuto atu i a latou sini ma tautinoga.”
O le a avea Dylan Bostic ma fesoasoani foma'i manu i le Falema'i Manu a Beard Navasota i Navasota, Texas, ma o le a ia taitaia se falema'i foma'i manu fefiloi. O le afa o ana ma'i o ta'ifau ma pusi, ma le isi afa o povi, mamoe, 'oti, ma pua'a.
“E le lava foma’i manu i nu’u i tua ma itumalo i matū o Houston e mafai ona taulimaina manu fa’ato’aga,” o lana tala lea. “I Beard Navasota, matou te o atu i fa’ato’aga e tasi le itula ma le afa le mamao e tu’uina atu le tausiga fa’afoma’i manu mo lafumanu aua e leai ni foma’i manu i tafatafa ane e fa’apitoa i na ituaiga manu. Ou te fa’amoemoe e fa’aauau pea ona lagolagoina nei nu’u.”
I le taimi o lana galuega faafomaʻi i le Falemaʻi o Beard Navasota, na iloa ai e Bostic o lana gaoioiga e sili ona fiafia i ai o le malaga lea i faʻatoʻaga povi e fesoasoani i povi. E le gata ina ia fausia ni fesoʻotaʻiga i totonu o le alalafaga, ae e fesoasoani foʻi i faifaatoʻaga ia avea ma tagata e sili atu ona lelei ma mafaufau loloto.
“O le tausiga o povi, pe o se fale tausi manu, o se siakiina o talaaga, po o se fa’agaioiga o povi ma tama’i povi, e le o se galuega e sili ona matagofie,” o lana tala lea ma le fa’ata’ali’ali. “Ae peita’i, o se galuega e matua’i tauia lava e te maua ai le avanoa e avea ai ma se vaega o se pisinisi e mafai ona e fausia ai ni mafutaga ma ni faigauo e tumau i le olaga atoa.”
Ina ia faataunuuina lana miti o lona laitiiti, sa faigaluega ai Val Trevino i le Falemaʻi Manu o Borgfield, o se falemaʻi manu laʻititi i le taulaga o San Antonio. I le tausaga o lana galuega faafomaʻi, sa ia mauaina le tele o le poto masani lea na faataatia ai le faavae mo lana tausiga o fagafao i le lumanai ma e oo lava i manu e seasea maua.
“I Gonzales, Texas, ou te fesoasoani e pulea le faitau aofaʻi o pusi sē e ala i le faʻamamāina ma le faʻamamāina o i latou ma faʻasaʻoloto i latou i o latou nuʻu moni,” o lana tala lea. “O se aafiaga manaia tele lena.”
A o iai i Gonzales, sa galue malosi Trevino i le alalafaga, auai i fonotaga a le Lions Club ma isi mea na tutupu. O lenei mea na maua ai e ia le avanoa e vaaitino ai i le aafiaga na ia faamoemoe e faia pe a uma le faauuga.
“Soo se mea matou te o i ai ma foma’i manu, e sau lava se tasi ia i matou ma fa’amatala mai tala e uiga i manu na latou fesoasoani i ai ma le matafaioi taua latou te faia i le sosaiete — e le gata i le foma’i manu, ae fa’apea fo’i i le tele o isi vaega,” o lana tala lea. “O lea ou te fa’amoemoe lava ia avea a’u ma se vaega o lena mea i se aso.”
O le a faʻalauteleina e Patrick Guerrero lona malamalama ma tomai i solofanua e ala i se galuega faataitai e tasi le tausaga le umi i le Signature Equine i Stephenville, Texas. Ona ia fuafua lea e toe aumaia le poto masani i lona nuu moni o Canutillo, Texas, ma tatala ai se falemaʻi feaveaʻi.
“A o oʻu i ai i le aʻoga fomaʻi manu, sa ou naunau tele i le togafitiga o solofanua, aemaise lava togafitiga tau taʻaloga/pulea o le pipili,” o lana faʻamatalaga lea. “Sa ou avea ma se tagata faigaluega i le eria o Amarillo ma sa ou faʻaauau pea ona atiina ae oʻu tomai e ala i le faia o ni galuega faʻataʻitaʻi i fomaʻi manu i loʻu taimi avanoa i le taumafanafana i le va o semesa.”
Ua manatua e Guerrero a o laitiiti o ia, o le fomaʻi manu tetele e sili ona latalata sa i Las Cruces, Niu Mekisiko, pe tusa ma le 40 minute le mamao. O loʻo aʻafia o ia i le polokalame faapisinisi a povi poʻa a le Future Farmers of America (FFA) ma fai mai e faigata i manu tetele ona oʻo atu i se fomaʻi manu, ma e leai ni nofoaga faʻapitoa mo felauaiga e laʻu ese ai povi poʻo solofanua.
“Ina ua ou iloaina lena mea, sa ou mafaufau, ‘E manaʻomia e loʻu nuʻu se fesoasoani i lenei mea, o lea afai e mafai ona ou alu i le aʻoga fomaʻi manu, e mafai ona ou aveina mea ua ou aʻoaʻoina ma toe avatu i loʻu nuʻu ma tagata iina,’” o lana tala lea. “Na avea lena ma laʻu sini autu, ma o lea ua ou latalata atu i le ausiaina.”
Kiliki ii e aoao atili ai e uiga i tamaiti aoga e 61 o le a mauaina a latou tikeri DVM mai le Iunivesite o Texas Tech, o le tasi vaetolu oi latou o tamaiti aoga o le augatupulaga muamua.
O le a latou faia le talafaasolopito o le avea ai ma uluai faauu o le aoga fomai manu lona lua a Texas, lea na faavaeina i le silia ma le seneturi talu ai ma o se tasi o polokalame faafomai fomai manu e 35 i le Iunaite Setete.
O le sauniga faauuga o le a faia i le Aso Sa, Me 18, i le 11:30 i le taeao i le Amarillo Civic Center Conference Room. O le a auai uo ma aiga e faalogologo i failauga faapitoa, e aofia ai le Dean o le Kolisi o Fomai Manu o Guy Loneragan, le Peresitene o le Iunivesite o Texas Tech o Lawrence Schovanec, le Chancellor o le Texas Tech University System o Tedd L. Mitchell, le Peresitene o le Texas Tech University System o Robert Duncan, ma le Kovana o Texas o Greg Abbott. O le a auai foi isi faipule o le setete.
“O loʻo matou tulimatai atu uma i le sauniga faauuga muamua,” o le tala lea a Conklin. “O le a avea ma tumutumuga o le toe faia o mea uma, ona mafai lea ona matou toe taumafai.”
Taimi na lafoina ai: Me-26-2025



