O nisi fualaau ʻaina ma fualaau faisua e faigofie ona aʻafia i vailaʻau faʻasaina ma vailaʻau, o lea e taua tele ai le fufuluina lelei aʻo leʻi 'aina.
O le fufuluina o fualaau faisua uma a'o le'i 'ai o se auala faigofie lea e aveese ai le palapala, siama, ma mea e totoe.vaila'au fa'asaina.
O le tautotogo o se taimi sili lea e fa'afouina ai lou avanoa ma au masaniga. A'o e fa'amamāina au kapoti ma olo au laupapa fa'avae, aua ne'i galo e va'ava'ai i lau pusa o mea'ai. Pe e te fa'atau i le vaega o mea'ai fa'alenatura o lau faleoloa, i le maketi a faifa'ato'aga i le lotoifale, pe oka ni mea'ai fou mo le tilivaina atu, o le tulafono sili ona taua e fa'aaoga pea: fufulu au fuala'au 'aina ma fuala'au faisua.
E ui o le tele o meaʻai i luga o fata o faleoloa e saogalemu ona 'ai, ae atonu o loʻo i ai pea ni vaega o vailaʻau faʻasaina, palapala, ma siama. O le tala fiafia, e te le tau popole. E tusa ai ma le Polokalame Faʻamaumauga o Pesticide a le Matagaluega o Faʻatoʻaga a le Iunaite Setete (PDF), e silia ma le 99 pasene o meaʻai na suʻeina e ausia tulaga faʻatonuina o le saogalemu a le US Environmental Protection Agency (EPA), ma e silia ma le kuata e leai ni toega o vailaʻau faʻasaina e mafai ona iloa.
Ae ui i lea, i le avea ai ma se vaega o lou toe malosi mai le tautotogo, o le masani ai i le fufuluina o fualaau aina uma aʻo leʻi 'ai o se gaioiga atamai mo lou soifua maloloina ma lou filemu o le mafaufau.
Ina ia manino, o nisi vailaʻau ma vailaʻau faʻasaina e matuā saogalemu lava pe a tuʻua. E lē o vailaʻau uma e afaina, o lea aua le popole pe a e galo e fufulu au fualaʻau ʻaina ma fualaʻau faisua. O le a manuia oe, ma e matuā itiiti lava le avanoa e te maʻi ai. E ui i lea, e iai isi mataupu e tatau ona popole i ai, e pei o lamatiaga o siama ma ila e pei o le salmonella, listeria, E. coli, ma siama mai lima o isi tagata.
O nisi ituaiga o fualaau faisua e sili atu ona iai ni toega o vailaʻau faʻasaina nai lo isi. Ina ia fesoasoani i tagata faʻatau e iloa po o fea fualaau ʻaina ma fualaau faisua e tele ai toega o vailaʻau faʻasaina, ua lolomiina e le Environmental Working Group, o se faʻalapotopotoga e le o ni polofiti mo le saogalemu o meaʻai, se lisi e taʻua o le “Dirty Dozen.” Na suʻesuʻeina e le vaega faʻataʻitaʻiga e 47,510 o ituaiga fualaau ʻaina ma fualaau faisua e 46 na faʻataʻitaʻiina e le US Food and Drug Administration ma le US Department of Agriculture, ma faʻailoa ai i latou e sili ona maualuga le maualuga o toega o vailaʻau faʻasaina i le taimi na faʻatau atu ai.
Ae o le fea fuala'au 'aina, e tusa ai ma le su'esu'ega lata mai a le Dirty Dozen, e sili ona tele ai toega o vaila'au fa'asaina? O sitiroperi. E faigata ona talitonu i ai, ae o le aofa'i atoa o vaila'au na maua i lenei fuala'au 'aina lauiloa e sili atu nai lo se isi lava fuala'au 'aina po'o fuala'au faisua na su'esu'eina.
O lo'o i lalo mea'ai e 12 e ono iai ni vaila'au fa'asaina ma mea'ai e 15 e itiiti ifo le ono pisia ai.
O le Dirty Dozen o se fa'ailoga lelei e fa'amanatu ai i tagata fa'atau po'o fea fuala'au 'aina ma fuala'au faisua e mana'omia le fufuluina lelei. E o'o lava i le fufuluina vave i le vai po'o se fasimoli e mafai ona fesoasoani.
E mafai fo'i ona e 'alofia le tele o lamatiaga e ono tula'i mai e ala i le fa'atauina o fuala'au 'aina ma fuala'au faisua fa'alenatura ua fa'amaonia, e leai ni vaila'au fa'ato'aga e fa'asaina ai manu fa'alafua. O le iloaina po'o a mea'ai e ono iai ni vaila'au fa'asaina e mafai ona fesoasoani ia te oe e filifili ai e fa'aalu sina tupe i fuala'au fa'alenatura. E pei ona ou a'oa'oina ina ua ou iloiloina tau o fuala'au fa'alenatura ma fuala'au e le o ni fuala'au fa'alenatura, e le o maualuga tele e pei ona e mafaufau i ai.
O oloa e ufiufi puipuia faalenatura e itiiti le avanoa e iai ni iniseti fa'asaina e ono afaina ai.
O le Clean 15 e sili ona maualalo le tulaga o le pisia o vailaʻau faʻasaina i faʻataʻitaʻiga uma na faʻataʻitaʻiina, ae e le faʻapea ai e matua saʻoloto lava mai le pisia o vailaʻau faʻasaina. Ioe, e le faʻapea ai o fualaʻau ʻaina ma fualaʻau faisua e te aumaia i le fale e saʻoloto mai siama. I fuainumera, e sili atu le saogalemu o le 'ai o fualaʻau e leʻi fufuluina mai le Clean 15 nai lo le Dirty Dozen, ae o se tulafono lelei lava le fufuluina o fualaʻau ʻaina ma fualaʻau faisua uma aʻo leʻi 'ai.
O le metotia a le EWG e aofia ai fa'ailoga e ono o le fa'aleagaina o vaila'au fa'asaina. Na taula'i le su'esu'ega i fuala'au 'aina ma fuala'au faisua e sili ona ono iai le tasi pe sili atu vaila'au fa'asaina, ae le'i fuaina le maualuga o so'o se tasi vaila'au fa'asaina i oloa fa'apitoa. E mafai ona e faitau atili e uiga i le Dirty Dozen i le lipoti su'esu'ega na lomia e le EWG iinei.
Mai faʻataʻitaʻiga o suʻega na iloiloina, na maua ai e le Vaega Galue Faʻale-Siosiomaga e 95 pasene o faʻataʻitaʻiga o fualaʻau ʻaina ma fualaʻau faisua “Dirty Dozen” na ufiufi i vailaʻau faʻamaʻi e ono afaina ai. I le isi itu, e toetoe lava 65 pasene o faʻataʻitaʻiga o fualaʻau ʻaina ma fualaʻau faisua “Clean Fifteen” e leai ni vailaʻau faʻamaʻi.
Na maua e le Vaega Galulue Fa'ale-Siosiomaga le tele o vaila'au fa'asaina o manu fa'asaina ina ua iloiloina fa'ata'ita'iga o su'ega ma maua ai o le fa o vaila'au fa'asaina e lima e sili ona taatele o vaila'au fa'asaina o manu fa'asaina e ono lamatia ai: fludioxonil, pyraclostrobin, boscalid ma le pyrimethanil.
Taimi na lafoina ai: Aperila-22-2025



